Een poosje geleden mocht ik een aantal mooie, gerijpte wijnen overnemen van Nederlands eerste, echte wijnschrijver Hubrecht Duijker. Ik haalde de flessen bij hem thuis af en zei bij het inpakken: “deze wijnen worden zeker pronkstukken in onze kelder!”. Waarop Hubrecht quasi-vermanend opmerkte: “wijn is om te drinken!”
En daar heeft hij natuurlijk een punt. Sommige wijnen worden echt mooier van een paar jaar kelderrijping, sommige ook van een decennium of langer. Maar: héél weinig wijnen zijn opgewassen tegen 20 of 30 jaar in een kelder, ook al zijn de omstandigheden nog zo perfect.
Toch bestaat bij heel veel mensen nog het idee dat wijnen per definitie beter worden van bewaren. Hoe langer, hoe beter. Sterker nog: het is één van de meest hardnekkige mythes over wijn en met stip in de top 10 van meest gestelde vragen bij onze proeverijen staat zeker: “Hoe lang kun je een wijn bewaren?”
Het jammere is dat er geen eenduidig antwoord op die vraag is. Wie wat van wijn weet, kan meestal aan de hand van het type, de herkomst of zelfs de prijs een redelijke inschatting maken maar zelfs dan weet je nooit exact wanneer een wijn “op zijn best” is. Een paar factoren liggen redelijk voor de hand: meer alcohol, meer suikers (port of dessertwijn), meer zuren (bijvoorbeeld riesling) of meer tannines (bijvoorbeeld goede Barolo) zorgen er doorgaans voor dat een wijn langer bewaard kan worden, maar dan weer alleen in combinatie met een andere factoren, zoals voldoende fruit en een goede structuur, waarbij ook de kwaliteit van het oogstjaar om de hoek komt kijken. Kortom, het is een tamelijk ondoorzichtige bedoening, en wanneer een klant in onze winkel vraagt om een “wijn uit het geboortejaar van onze (pasgeboren) dochter/zoon die zij/hij op zijn 18e kan openmaken” vergezellen we ons advies meestal van de woorden: “en koop van deze wijn het liefste meerdere flessen”. Zodoende kan de trotse ouder nu en dan een fles openmaken en proeven hoe het staat met de kwaliteit en ontwikkeling, en wanneer die sneller of trager gaat dan gedacht kan het drinken stiekem wat vervroegd of eventueel verlaat worden.
Wat mij brengt bij de reden voor dit lange verhaal: de onfortuinlijke wijnen die nóóit hun weg naar een keelgat weten te vinden. Want dat zijn er heel veel. De legendarische wijnpublicist Michael Broadbent, ooit oprichter van het wine auction department van veilinghuis Christies en een expert in oude wijnen, in 2020 overleden op 92 jarige leeftijd (hij startte iedere dag met een glas Champagne!) zei ooit dat er meer wijnen eenzaam liggen te verpieteren in kelders dan er daadwerkelijk gedronken worden.
En daar krijgen we ook bij Barrel met regelmaat mee te maken, meestal een of twee keer per jaar, maar de laatste maanden was het al vijf keer raak: het bekijken, taxeren, ontruimen en eventueel veilingklaar maken van een kelder vol wijn. In huizen in Stad (waar je het soms niet zou vermoeden), bij kapitale boerderijen op het Hogeland of in de kleine berging van een verzorgingshuis, op de meest onvermoede plaatsen bergen verwoede verzamelaars hun zorgvuldig bijeen verzamelde wijnen op, in de hoop dat die ooit grootsheid bereiken.
De reden dat ik op zo’n verzamelplek terechtkom is zelden een leuke. Soms gaat het om een verhuizing, of heeft de verzamelaar gewoon zijn of haar interesse in de hobby verloren, maar vaker betreft het een overlijden waardoor de verzameling weg moet.
Ik probeer me in zo’n geval eerst een beeld te vormen van wat er ligt en onder welke condities de wijn bewaard is. Meestal vraag ik een paar foto’s voordat ik in de auto stap, want regelmatig gaat het om rekken vol Beaujolais, Rhône en Corbières en soms wat Rioja en Valdepeñas, geoogst in de jaren 60 of 70 van de vorige eeuw: wijnen die eigenlijk een paar decennia geleden gedronken hadden moeten worden. Wanneer het de moeite waard is om de verzameling nader te bekijken probeer ik doorgaans van tevoren overeen te komen wat mijn “rol” zal zijn: ik kan puur kijken naar de conditie van de wijnen en eventuele (veiling)waarde, ik kan een uitgebreide inventarisatie maken en een lijst met (geschatte) verkoopwaardes… of ik heb zelf belangstelling om de kelder (of een deel daarvan) te kopen. In dat laatste geval geef ik duidelijk aan dat ik “met een andere pet op” naar de verzameling kijk. Wanneer ik wijnen puur taxeer, doe ik dat tegen een vast uurtarief. Als ik ze zelf wil kopen, mondt het doornemen van de kelder meestal uit in een bod.
Omdat zo onduidelijk is wat nou daadwerkelijk nog drinkbaar is, of waarde heeft, hebben mensen helaas vaak een onrealistisch beeld van “wat die wijn nog waard is” en soms word ik met een tikje wantrouwen bekeken: degene die afstand doet van de flessen heeft immers de moeite genomen ze jaren te bewaren, en dat heeft hij of zij vast niet voor niets gedaan!
De realiteit is helaas: vaak wel. En dat is heel jammer, want naast die grote plas wijn die ondrinkbaar is geworden kom ik af en toe zeker parels tegen. Voor mij als wijnhandelaar natuurlijk interessant. Maar de persoon die de wijn jarenlang zorgvuldig heeft gekoesterd, heeft dus nooit de fles ontkurkt en ervan genoten… en dat vind ik vaak spijtiger dan het gegeven dat ik een mooie fles kan (laten) veilen of aan Barrel’s kelder kan toevoegen.
Zoals de dame die nog een paar flessen bewaard had die tot de verzameling van haar al twintig jaar geleden overleden echtgenoot hadden behoord. Ze wilde ze nu dan toch maar eens weg doen. Haar man had de flessen jarenlang met alle zorg omgeven: bij iedere verhuizing moest dat ene doosje op de voorstoel van de auto, omdat de “dure” wijnen er in zaten. Inderdaad ging het om enkele stoffige flessen Lafite-Rothschild en Brane-Cantenac uit de jaren 70 - jammer genoeg niet de meest geweldige oogstjaren. Op mijn vraag waarom haar man en zij de wijnen nooit hadden opgedronken was het antwoord: “Ach, maar zulke dure flessen maak je toch zomaar niet open!”
Als het afgelopen jaar ons één ding heeft geleerd, is het wel dat we moeten genieten in het nu. Dat je mooie momenten met je geliefden niet uit moet stellen. En dus: ontkurk die ene bijzondere fles die je al zolang bewaart, kook (of bestel) er een uitgebreid diner bij (je kunt toch de deur niet uit ‘s avonds), dress up for the occasion en heb een prachtige avond!
Ik kom over 20 jaar liever wat minder bijzondere wijnen tegen.
(PS Heb je een wijnkelder of -verzameling die je door ons wilt laten bekijken? Op onze website vind je meer informatie over wijntaxaties: )